چرا بیشتر افراد در یادگیری زبان شکست می‌خورند؟

آیا تا به حال از خودتان پرسیده‌اید که چرا بیشتر افراد در یادگیری زبان شکست می‌خورند؟ بسیاری از ما با انگیزه و اشتیاق زیادی وارد دنیای یادگیری زبان می‌شویم، اما متأسفانه نتوانسته‌ایم به اهداف‌مان برسیم.

یادگیری زبان دوم، به ویژه زبان انگلیسی، در دنیای امروز از ضروری‌ترین مهارت‌هاست. اما مطالعات نشان می‌دهند که بیش از ۸۰٪ افرادی که یادگیری زبان را شروع می‌کنند، قبل از رسیدن به سطح مطلوب، از این مسیر خارج می‌شوند. این آمار نگران‌کننده بیانگر وجود مشکلات جدی در روش‌های متداول یادگیری زبان است.

در این مطلب از آکادمی لرنووا دربارۀ دلایل شکست در یادگیری انگلیسی صحبت می‌کنیم و راهکارهای اثبات‌شده موفقیت را مرور می‌کنیم.

دلایل اصلی شکست در یادگیری زبان

چرا زبان انگلیسی یاد نمی‌گیریم؟ بیایید اصلی‌ترین و پرتکرارترین دلایل این موضوع را بررسی کنیم. بر اساس تحقیقات صورت‌گرفته، این‌ها اصلی‌ترین دلایل شکست در یادگیری انگلیسی هستند:

1. نداشتن هدف مشخص

یکی از اصلی‌ترین دلایل شکست در یادگیری زبان انگلیسی نداشتن هدف روشن و مشخص است. بسیاری از افراد بدون اینکه بدانند چرا می‌خواهند زبان یاد بگیرند، شروع به یادگیری می‌کنند. این مسئله باعث می‌شود که انگیزۀ آن‌ها به سرعت کم شود.

راهکارهای عملی برای غلبه بر این چالش:

راهکار اول: تعریف اهداف SMART

سیستم هدفگذاری اسمارت (SMART) می‌گوید اهدافی که تعیین می‌کنیم باید مشخص، قابل اندازه‌گیری، دست‌یافتنی، مرتبط و زمان‌بندی شده باشند:

1. مشخص (Specific): به جای گفتن «می‌خواهم انگلیسی یاد بگیرم»، بگویید «می‌خواهم تا شش ماه آینده بتوانم یک مقاله علمی انگلیسی را بدون کمک دیکشنری بخوانم و بفهمم.» یا «می‌خواهم تا یک سال آینده بتوانم در یک مکالمه روزمره با یک فرد بومی، به راحتی صحبت کنم.»
2. قابل اندازه‌گیری (Measurable): اهداف شما باید قابل سنجش باشند. مثلاً «می‌خواهم نمره آیلتس ۷ بگیرم» یا «می‌خواهم بتوانم ۱۵ دقیقه بدون توقف به انگلیسی صحبت کنم.»
3. دست‌یافتنی (Achievable): اهدافی واقع‌بینانه تعیین کنید که با تلاش و برنامه‌ریزی قابل دستیابی باشند. اهداف بیش از حد جاه‌طلبانه باعث دلسردی می‌شوند. مثلا اگر بخواهید دو ماهه زبان یاد بگیرید قطعا به آن دست نخواهید یافت!
4. مرتبط (Relevant): هدف شما باید با نیازها و آرزوهای شخصی یا حرفه‌ای شما مرتبط باشد. آیا یادگیری زبان انگلیسی واقعاً به شغل، تحصیلات یا سرگرمی‌های شما کمک می‌کند؟ یا فقط برای سرگرمی و عقب نیفتادن از ترند به دنیال یادگیری زبان هستید؟ می‌خواهید آیلتس یا تافل بگیرید؟ اگر یادگیری زبان در راستای بقیه اهدافتان نباشد احتمالا به زودی از آن دلسرد می‌شوید.
5. زمان‌بندی شده (Time-bound): برای هر هدف یک مهلت زمانی مشخص تعیین کنید. این کار به شما کمک می‌کند متعهد بمانید و برنامه‌ریزی دقیق‌تری داشته باشید.

راهکار دوم: تقسیم اهداف به اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت

1. اهداف بلندمدت: هدف نهایی شما از یادگیری زبان انگلیسی چیست؟ (مثلاً مهاجرت، ادامه تحصیل، ارتقای شغلی، سفر).
2. اهداف کوتاه‌مدت: برای رسیدن به اهداف بلندمدت، چه گام‌های کوچکی باید بردارید؟ (مثلاً روزی ۳۰ دقیقه لغت بخوانم، هفته‌ای سه بار به پادکست انگلیسی گوش کنم، ماهی یک کتاب انگلیسی ساده بخوانم). این اهداف کوچک‌تر، قابل مدیریت‌تر هستند و به شما کمک می‌کنند تا در مسیر پیشرفت، احساس موفقیت کنید و انگیزه خود را حفظ نمایید.

اهداف بلند مدت مسیر شما را مشخص می‌کند و اهداف کوتاه‌مدت مانند تابلوهای راهنما عمل می‌کند. با رسیدن به اهداف کوتاه مدت، انگیزه لازم برای ادامه مسیر را پیدا می‌کنید.

راهکار سوم: بازنگری منظم اهداف

اهداف شما نباید ثابت و بدون تغییر بمانند. به طور منظم (مثلاً ماهانه یا فصلی) اهداف خود را بررسی کنید. آیا هنوز مرتبط هستند؟ آیا نیاز به اصلاح دارند؟ آیا به اهداف قبلی خود رسیده‌اید؟ شاید وقتش رسیده یادگیری زبان انگلیسی در خانه را کنار بگذارید و به سراغ کلاس آموزشی بروید.  این بازنگری به شما کمک می‌کند تا همواره در مسیر درست باشید و در صورت لزوم، استراتژی‌های خود را برای یادگیری بهینه تغییر دهید. این فرآیند خود-ارزیابی، از به بیراهه رفتن و هدر رفتن زمان و انرژی جلوگیری می‌کند.

2. نداشتن برنامه و نظم در یادگیری

یکی از مشکلات یادگیری زبان انگلیسی نداشتن برنامه‌ریزی منظم است. یادگیری زبان نیاز به تمرین مداوم و منظم دارد، اما بسیاری از افراد بدون برنامه مشخص و فقط بر اساس حس‌وحال روزانه‌شان اقدام به یادگیری می‌کنند. برای مقابله با بی‌نظمی از این تکنیک‌ها استفاده کنید:

1. تعیین اهداف واضح و قابل دستیابی: در این خصوص مفصل صحبت کردیم.
2. ایجاد برنامه زمان‌بندی: یک برنامه مشخص برای مطالعه روزانه یا هفتگی ایجاد کنید. زمان‌های خاصی را برای تمرین مهارت‌های مختلف (گرامر، لغت، تقویت اسپیکینگ و…) اختصاص دهید.
3. انتخاب منابع مناسب: از کتاب‌ها، اپلیکیشن‌ها، وب‌سایت‌ها و دوره‌های آموزشی که با سبک یادگیری شما سازگار هستند، استفاده کنید.
4. پیگیری پیشرفت: به طور منظم پیشرفت خود را بررسی کنید. این کار می‌تواند با انجام آزمون‌های کوچک، مرور درس‌ها یا ثبت نکات مهم انجام شود.
5. انعطاف‌پذیری: گاهی اوقات ممکن است نتوانید به برنامه خود پایبند باشید. در این صورت، با انعطاف‌پذیری برنامه را تنظیم کنید، اما از هدف اصلی خود منحرف نشوید.
6. حفظ انگیزه: برای حفظ انگیزه، یادگیری را لذت‌بخش کنید. می‌توانید از روش‌های خلاقانه استفاده کنید، با دوستان خود تمرین کنید یا برای خود پاداش‌هایی در نظر بگیرید.
7. مرور منظم: مرور دوره‌ای مطالب قبلی به تثبیت یادگیری کمک می‌کند و از فراموشی جلوگیری می‌کند.

3. انتخاب روش‌های نادرست

بسیاری از زبان‌آموزان روش‌هایی را انتخاب می‌کنند که با سبک یادگیری‌شان هماهنگ نیست. برخی فقط بر گرامر تمرکز می‌کنند، برخی دیگر فقط لغت حفظ می‌کنند، در حالی که یادگیری زبان نیاز به ترکیب همه مهارت‌ها دارد.

سه سبک اصلی یادگیری:

1. دیداری (Visual): یادگیری از طریق تصاویر و نمودارها
2. شنیداری (Auditory): یادگیری از طریق گوش دادن
3. جنبشی (Kinesthetic): یادگیری از طریق تجربه عملی

بگذارید هر سبک را بیشتر توضیح بدهیم:

1. دیداری (Visual): این دسته از زبان‌آموزان بهترین عملکرد را زمانی دارند که اطلاعات به شکل بصری و قابل مشاهده ارائه شود. استفاده از تصاویر، نمودارها، دیاگرام‌ها، فیلم‌ها، فلش‌کارت‌ها، کتاب‌های درسی با طراحی جذاب و حتی کدگذاری رنگی برای واژگان و گرامر می‌تواند برای آن‌ها بسیار مؤثر باشد. یادداشت‌برداری و کشیدن نقشه‌های ذهنی (mind maps) نیز از روش‌های محبوب این گروه است. آن‌ها اغلب جزئیات بصری را به خوبی به خاطر می‌سپارند و نیاز به دیدن کلمات یا ساختارها برای درک بهتر دارند.
2. شنیداری (Auditory): زبان‌آموزان شنیداری از طریق گوش دادن بهترین یادگیری را تجربه می‌کنند. برای این افراد، پادکست‌ها، کتاب‌های صوتی، فایل‌های صوتی دروس، مکالمات با بومی‌زبانان، گوش دادن به موسیقی و تماشای فیلم‌ها و سریال‌ها بدون زیرنویس (یا با زیرنویس زبان مقصد) بسیار مفید است. آن‌ها ممکن است ترجیح دهند اطلاعات را با صدای بلند بخوانند یا با خودشان صحبت کنند تا بهتر درک کنند. شرکت در بحث‌های گروهی و تکرار شفاهی مطالب نیز به آن‌ها کمک شایانی می‌کند.
3. جنبشی (Kinesthetic): این دسته از زبان‌آموزان از طریق تجربه عملی و حرکت یاد می‌گیرند. آن‌ها نیاز دارند که «انجام دهند» تا یاد بگیرند. فعالیت‌هایی مانند ایفای نقش (role-play)، بازی‌های آموزشی، استفاده از اشیاء واقعی در حین یادگیری واژگان، انجام پروژه‌های عملی، و حتی قدم زدن در حین مطالعه یا تکرار مطالب می‌تواند برای آن‌ها بسیار مفید باشد. لمس کردن، حرکت کردن و تعامل فیزیکی با محیط یادگیری، به آن‌ها در تثبیت اطلاعات کمک می‌کند. این افراد معمولاً بی‌قرارتر هستند و نمی‌توانند برای مدت طولانی بی‌حرکت بنشینند و به دنبال راه‌هایی برای فعال نگه داشتن خود در فرایند یادگیری می‌گردند.

بسیاری از زبان‌آموزان هنگام انتخاب روش‌های یادگیری، ناخواسته مسیرهایی را برمی‌گزینند که با سبک یادگیری غالب آن‌ها همخوانی ندارد. این انتخاب نادرست می‌تواند فرایند یادگیری را کند کرده و حتی منجر به دلسردی شود. برخی افراد تنها بر جنبه‌های گرامری زبان تمرکز می‌کنند و ساعت‌ها صرف حفظ کردن قواعد پیچیده می‌کنند، در حالی که از کاربرد عملی و روان صحبت کردن غافل می‌مانند.

4. ترس از اشتباه کردن

یکی از بزرگ‌ترین موانع دلیل شکست در یادگیری زبان ترس از اشتباه کردن است. این ترس باعث می‌شود که افراد از صحبت کردن، نوشتن و حتی تمرین کردن خودداری کنند. ترس از اشتباه کردن در یادگیری زبان انگلیسی این پیامدها را به همراه دارد:

• کاهش اعتمادبه‌نفس: ترس از اشتباه، به مرور زمان باعث می‌شود که افراد نسبت به توانایی‌های زبانی خود شک کنند و از به‌کارگیری دانش خود اجتناب کنند. این کاهش اعتمادبه‌نفس، تمایل به ریسک کردن و امتحان کردن چیزهای جدید در زبان را نیز کم می‌کند.
• فرار در تمرین: ترس از اشتباه باعث می‌شود که زبان‌آموزان از موقعیت‌های تمرینی فرار کنند و از صحبت کردن با بومی‌زبانان یا شرکت در کلاس‌های مکالمه خودداری کنند. این محدودیت در تمرین، فرآیند یادگیری را کند کرده و ضعف‌های زبانی را تثبیت می‌کند.
• ایجاد چرخه معیوب استرس و اضطراب: ترس از اشتباه می‌تواند منجر به یک چرخه معیوب از استرس و اضطراب شود که عملکرد زبانی را مختل می‌کند. این شکست‌های مکرر ناشی از اضطراب، می‌تواند انگیزه فرد را از بین برده و او را به سمت رها کردن یادگیری زبان سوق دهد.

برای غلبه بر این ترس باید رویکرد خود را نسبت به اشتباهات تغییر دهید. اشتباهات را به عنوان فرصت‌هایی برای یادگیری و بهبود ببینید، نه نشانه‌ای از شکست. ایجاد محیطی امن و بدون قضاوت برای تمرین، تشویق به آزمون و خطا، و تمرکز بر ارتباط موثر به جای کمال‌گرایی، از جمله راهکارهایی است که به شما کمک می‌کند.

5. نداشتن انگیزه و استمرار

در شروع یادگیری زبان جدید، به‌ویژه انگلیسی، ممکن است حس کنید پیشرفتتان بسیار کند است. این دوره که «فلات یادگیری» نامیده می‌شود، می‌تواند ناامیدکننده باشد، زیرا نتایج ملموس به سرعت ظاهر نمی‌شوند. یادگیری واژگان، گرامر پایه و جمله سازی زمان‌بر است و ممکن است افراد را به این نتیجه برساند که توانایی لازم را ندارند و همین باعث افت انگیزه می‌شود.

در این حالت معمولا خودتان را با دیگران مقایسه می‌کنید؛ فرایند یادگیری برایتان کند و خسته‌کننده می‌شود و احساس ناامیدی می‌کنید. برای غلبه بر این چالش‌ها، از راهکارهای عملی زیر استفاده کنید:

• تعیین اهداف واقع‌بینانه و کوتاه‌مدت: همانطور که بالاتر گفتیم، رسیدن به اهداف کوتاه‌مدت انگیزه لازم برای ادامه مسیر را فراهم می‌کند.
• پیدا کردن انگیزه درونی: دلیل شخصی خود برای یادگیری انگلیسی را پیدا کنید؛ آیا یادگیری زبان برای سفر و تحصیل است یا علاقه شخصی؟ این انگیزه درونی به شما کمک می‌کند در مواقع دشواری ادامه دهید.
• استمرار و تکرار: کلید اصلی موفقیت در یادگیری زبان، تمرین مداوم است. حتی 15-20 دقیقه مطالعه روزانه بسیار مؤثرتر از مطالعه طولانی‌مدت و پراکنده است.
• غرق شدن در زبان (Immersion): تا حد امکان خود را در معرض زبان انگلیسی قرار دهید. فیلم ببینید، موسیقی گوش دهید، کتاب بخوانید، پادکست گوش دهید، و سعی کنید به انگلیسی فکر کنید.
• اشتباه کردن را بپذیرید: اشتباه بخشی طبیعی از فرآیند یادگیری است. از اشتباه کردن نترسید، زیرا هر اشتباه یک فرصت برای یادگیری است.
• پیدا کردن یک شریک زبانی یا شرکت در کلاس: تمرین مکالمه با دیگران می‌تواند اعتماد به نفس شما را افزایش دهد و نقاط ضعف شما را نمایان کند.
• استفاده از منابع متنوع و لذت‌بخش: از ابزارها و منابعی استفاده کنید که برای شما جالب و سرگرم‌کننده هستند. این کار یادگیری را از یک وظیفه به یک سرگرمی تبدیل می‌کند.

در نهایت، زبان انگلیسی مانند هر مهارت دیگری، با تمرین، صبر، استمرار و رویکرد صحیح، قابل یادگیری است. احساس دشواری یک تجربه رایج است، اما با درک دلایل آن و اتخاذ استراتژی‌های مناسب، می‌توان بر آن غلبه کرد و از مسیر یادگیری لذت برد.

6. منابع آموزشی غیر استاندارد

استفاده از منابع نامناسب یا کیفیت پایین یکی دیگر از اشتباهات رایج و مخرب در مسیر یادگیری زبان محسوب می‌شود. در دنیای امروز که دسترسی به اطلاعات به سادگی میسر است، تشخیص منابع معتبر و کاربردی از منابع غیر استاندارد که می‌توانند اطلاعات نادرست، ناقص یا حتی گمراه‌کننده ارائه دهند، از اهمیت بالایی برخوردار است. این منابع پیشرفت شما را کند می‌کنند و ممکن است عادات نادرستی را در شما تقویت کرده و اصلاح آن‌ها در آینده دشوارتر باشد.

منابع غیراستاندارد می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• کتاب‌های آموزشی قدیمی یا منسوخ شده
• اپلیکیشن‌ها و وب‌سایت‌های بی‌کیفیت و بدون ساختار آموزشی مناسب
• معلمان یا دوره‌های آموزشی فاقد صلاحیت
• محتوای تولید شده توسط غیرمتخصصین

برای جلوگیری از این اشتباه، حتما منابع خود را با دقت انتخاب کنید. تحقیق، مشاوره با مدرسین باتجربه، استفاده از انتشارات معتبر و بررسی نظرات سایر زبان‌آموزان می‌تواند در این زمینه کمک‌کننده باشد.

اشتباهات رایج درباره یادگیری زبان انگلیسی

بسیاری از افراد با شور و اشتیاق فراوان قدم در مسیر یادگیری یک زبان جدید می‌گذارند، اما متأسفانه پس از مدتی، با ناامیدی و دلسردی، این مسیر را نیمه‌کاره رها می‌کنند. ریشه این مشکل اغلب در باورهای غلط و انتظارات غیرواقعی است که مانع از پیشرفت و موفقیت آنها می‌شود. در ادامه به بررسی سه باور غلط رایج و راهکارهای مقابله با آنها می‌پردازیم:

۱. انتظار تسلط سریع و کوتاه‌مدت

یادگیری زبان یک فرآیند زمان‌بر و مستلزم صبر و پیوستگی است. هیچ راه میانبری وجود ندارد. باید پذیرفت که پیشرفت در مراحل اولیه کندتر است و نیاز به تلاش مداوم دارد. به جای تمرکز بر «تسلط کامل»، اهداف کوچک و قابل دستیابی تعیین کنید. مثلاً، در هفته اول بتوانید خودتان را معرفی کنید، در ماه اول جملات ساده بسازید و در سه ماه آینده بتوانید یک مکالمه کوتاه را اداره کنید. جشن گرفتن هر موفقیت کوچک، انگیزه شما را حفظ خواهد کرد.

۲. مقایسه مداوم خود با دیگران

هر فرد مسیر و سرعت یادگیری منحصربه‌فردی دارد. برخی افراد حافظه قوی‌تری برای واژگان دارند، در حالی که برخی دیگر در گرامر قوی‌ترند. عواملی مانند سن، زبان مادری، میزان قرار گرفتن در معرض زبان و حتی سبک یادگیری شخصی، همگی بر سرعت و نحوه یادگیری تأثیرگذارند. به جای مقایسه با دیگران، بر پیشرفت خود تمرکز کنید. پیشرفت‌های خود را نسبت به گذشته بسنجید. آیا نسبت به ماه گذشته واژگان بیشتری می‌دانید؟ آیا راحت‌تر می‌توانید صحبت کنید؟ به جای رقابت با دیگران، با خودتان رقابت کنید و بهترین نسخه خودتان باشید. از دیگران الهام بگیرید، اما هرگز خود را با آنها مقایسه نکنید.

۳. باور به اینکه فقط افراد باهوش در یادگیری موفق می‌شوند

در حالی که هوش می‌تواند به برخی جنبه‌های یادگیری کمک کند، اما یادگیری زبان بیشتر به تمرین، استمرار و پشتکار بستگی دارد تا هوش ذاتی. هزاران نفر با سطوح هوشی متفاوت در سراسر جهان زبان‌های جدید را با موفقیت می‌آموزند. کلید موفقیت، ایجاد یک روال منظم، مواجهه مداوم با زبان (گوش دادن، خواندن، صحبت کردن، نوشتن) و داشتن انگیزه درونی است. اشتباه کردن بخش طبیعی فرآیند یادگیری است و نباید از آن ترسید. به جای تمرکز بر هوش، بر روی ایجاد عادات مطالعه موثر، استفاده فعال از زبان و یافتن منابع یادگیری جذاب و مناسب تمرکز کنید. هر کسی با اراده و تلاش کافی می‌تواند یک زبان جدید را بیاموزد، صرف نظر از آنچه که در گذشته در مورد هوش یا استعداد خود می‌اندیشیده است.

با شناخت این باورهای غلط و جایگزینی آنها با واقع‌بینی و استراتژی‌های موثر، می‌توانیم مسیر یادگیری زبان را هموارتر کرده و با موفقیت به اهداف خود دست یابیم.

انتخاب منابع استاندارد برای یادگیری زبان انگلیسی

یکی از مهم‌ترین تصمیمات در آغاز مسیر یادگیری زبان، انتخاب منابع آموزشی است. برخی از بهترین منابع یادگیری زبان انگلیسی عبارت‌اند از:

• کتاب‌های آموزش زبان انگلیسی: مانند American English File یا TouchStone یا Four Corners و…
• اپلیکیشن‌های آموزش زبان: مانند دولینگو یا اپلیکیشن
• دوره‌های آنلاین آموزش انگلیسی: مانند دوره جامع انگلیسی آکادمی لرنووا که با تکنیک جذاب سوپرممو و دستیار هوش مصنوعی‌اش، شش ماهه به زبان انگلیسی مسلط می‌شوید
• کانال‌های آموزشی یوتیوب: مانند BBC Learning English

 خلاصه نکات مربوط به یادگیری بدون شکست زبان انگلیسی

در این مطلب درباره دلایل شکست در یادگیری انگلیسی و راهکارهای آن صحبت کردیم. نداشتن هدف مشخص، عدم برنامه‌ریزی، انتخاب روش نادرست، ترس از اشتباه و استفاده از منابع غیراستاندارد، اصلی‌ترین دلایل هستند.

یادتان باشد که یادگیری زبان به صبر، استمرار و روش صحیح نیاز دارد. هر کسی می‌تواند با رعایت نکاتی که گفته شد، در این مسیر موفق شود. خوب است به این نکات هم توجه کنید:

• برنامه دقیق و اهداف کوتاه‌مدت داشته باشید.
• در انتخاب روش یادگیری دقت کنید. حتما روشی انتخاب کنید که بر همه مهارت‌ها (خواندن، نوشتن، شنیدن و مکالمه) تمرکز داشته باشد.
• هر روز تمرین کنید؛ حتی کوتاه
• اشتباه کردن بخشی از فرایند یادگیری انگلیسی از صفر است. از آن نترسید.

اگر در فرایند یادگیری با مشکلی روبه‌رو شده‌اید، حتما برایمان کامنت بگذارید تا بیشتر با هم صحبت کرده و راه‌حل را پیدا کنیم.

سوالات متداول